Home
KASHBA Asiatica
Ais Loupatty
Ton Lankreijer
Staalstraat 6
1011 JL Amsterdam
Open 12:00 – 17:00
Zondag / Sunday 14:00 - 17:00
GESLOTEN / CLOSED
16 okt - 5 nov '25
Contact:
31-20 - 6 23 55 64
06 - 588 41 370
Wat heeft teruggave van erfgoed voor zin als roof gewoon doorgaat?
Teruggave van geplunderd erfgoed is vanzelfsprekend. Toch ligt daar vaak meteen al een onoverkomelijk probleem: teruggeven aan wie?
Het maakt niet uit of de voorwerpen uit Azië, Afrika of Amerika stammen. Als de intentie erachter hetzelfde is, liggen ze bij elkaar in dezelfde vitrine.
Ook de inrichting van het museum is radicaal anders dan overal elders.
Het maakt het Pitt Rivers in Oxford tot een opmerkelijk, aandoenlijk museum.
In het Pitt Rivers Museum boek staat
een negentiger jaren verslag over
hoe gecompliceerd het terugeisen van erfgoed kan zijn en een tamelijk hilarisch verloop kan krijgen.
Duizenden jaren oud, uit de lucht gevallen, onbekend proces..
In Chiang Mai stond tussen schoolboeken de uitgave ‘Ancient Jewellery of Myanmar’.
Het boek geeft meer inzicht in het ontstaan van Tibetaanse Dzi Kralen
Symboolblindheid. Naar een mysterie kun je slechts verwijzen.
Een andere dimensie kun je slechts verzinnebeelden.
Begin zestiger jaren maakte de kunstenaar Khadga Raj Shakya vier levensgrote exemplaren Van Avalokiteshvara met behulp van de verloren-was methode.
Achteraf lijkt het alsof één van de vier beelden zich bewust zo’n zestig jaar schuil hield totdat de juiste bestemming zich aandiende.
Ondertussen ontstond er wel een verhaal omheen.
Als boerenzoon lag z’n bestemming in de omringende terrasbouw. Hij behoorde niet tot de traditionele kaste der beeldenmakers. Toch wist de Bedaarde Schepper van toornige goden via omwegen z’n fascinatine voor modelleren vorm te geven.
Zijn specifieke stijl kwam uiteindelijk terecht in tempels en musea in vele landen.
Vader, zoon, schoolproject. Enige tijd terug kregen we een uniek boekwerk onder ogen: prachtig uitgevoerd en een eenmalige uitgave van slechts één enkel exemplaar.
Het schoolproject trof ons als een prachtvoorbeeld van wat er qua ‘kunst & kind' meer mogelijk is dan het geijkte gekleuter in (wereld)musea.
De Nigeriaans activist: ‘Van ons gestolen!’ De Engelse professor: ‘Ja, kom maar halen!’
Is er nog ruimte voor nuance?
Met de nodige scepsis wachtten iedereen met een achtergrond in Nederlands-Indië het dekolonisatie-onderzoek af.
Per slot hebben zij inmiddels ruime ervaring met de landelijke pers.
Veel minder aandacht kreeg het rapport eerder gepubliceerde van De Nederlandse Bank Dienstbaaar aan een keten. Ten onrechte.
Always follow the money.
Wat opvalt is dat studies als die van Hans Derks (Verslaafd aan opium, de VOC en het Huis van Oranje als drugdealers)
of Ewald Vanvugt's Roofstaat, wat iedere Nederlander moet weten)
liefst gemeden worden.
Verstrikt in identiteiten Afgelopen 28 oktober 2020 publiceerde NRC de bijdrage: ‘Dekoloniseer het Molukse verhaal van trots en verraad’, geschreven door fotograaf Geronimo Matulessy.
Het eindigde met de oproep: 'We moeten ons losmaken van de postkoloniale, afhankelijke houding. In het reine komen met onze dubbele identiteit van onderdrukkers en onderdrukten.’
Drie maanden reisden we in 1984 de Molukse eilanden-groepen af. Van Ternate tot Tanimbar.
Voor het maandblad Tjengkeh interviewde Ais vele repatrianten – gezinnen die op eigen initiatief waren teruggekeerd.
Het reisdoel bracht ons tot in de verste uithoeken van de Molukken. Dit leverde o.a. bijgaande zeven impressies op.
Kersenbloesem. Het is niet eenvoudig uit te leggen hoe Japan rond 1900 van voorbeeldstaat voor heel koloniaal Azië ‘revolutioneerde’ tot een wrede, fanatiek- militaristische agressor.
Het kind zou de 14de reïncarnatie van de dalai lama zijn, volgens enkele oudere monniken.
Twintig jaar nadien dient hij een land zo groot als West-Europa te leiden. Terwijl er juist in die tijd aan de grenzen ervan met veel kabaal en geweld een volstrekt nieuwe wereld openbarst.
Met vele duizenden landgenoten moet hij ten slotte naar buurland India vluchten. Om vervolgens decennialang - op zoek naar steun de wereld af te reizen - en in het westen het boegbeeld van het boeddhisme te worden.
Het wonderlijke leven dat Tenzin Gyatso als kind kreeg toebedeeld.
Op den duur neigt alles dat in huis aan de muur hangt behang te worden.
Japanners lossen dit op door de meeste kunst in opslag te houden en regelmatig te wisselen - met een vers ikebana bloemstuk erbij of zo.
Of door te wisselen van lijst.
Cornelia Loupatty-Lopulissa
Uitgesproken tijdens de begrafenis op 9 april 2020, ten overstaande van het maximaal toegestane aantal van dertig familieleden.
1. Taiwan, een eerste impressie.
Pas in 1997 verscheen het eerste geschiedenisboek in Taiwan – de scholen waren er blij mee. 'Onze samenleving is steeds homogener geworden,' stelt het voorwoord, 'maar juist die aanname van gelijk-vormigheid moeten we vermijden als we het verleden willen begrijpen.’
Dat moet je zeker bij het zien van de levens-beschouwelijke vormenrijkdom in de 2. tempels op Taiwan: taoïsme, boeddhisme, shintoïsme, voorouder- verering… Anders kom je niet verder dan de gebruikelijke aanduiding: ‘Chinese volksreligie’.
Over het witte porselein
– het zogeheten blanc de chine –
en de tocht naar de tamelijk onbekende Dehua vallei in China.
Herinneringen zijn vaak verhalen die bij elke vertelling kunnen veranderen.
Of met de tijd een andere context krijgen.
Bodhidharma op Utrecht Centraal.
Hoe meer je teweeg brengt in je leven, des te groter karma je creëert. Goed of slecht karma, beide leiden tot wedergeboorte. Nog wel redeneert men op de Indus-vlakte: hoe minder je overhoop haalt, hoe minder oorzaak en gevolg, hoe minder karma je creëert, en des te groter de kans te ontkomen aan het almaar door-draaiende levenswiel der reïncarnatie.
Ondanks alle toegezegde hulp na de aardbeving van 2015 in Nepal
hakten in 2018 de meeste vallei-bewoners zelf de knoop door.
Aan de slag.
Iets eenvoudig uitleggen is iets anders dan simplificeren.
Hoe onnodig grievend museale tunnelvisie kan zijn, is thans te zien op de tentoonstelling ‘Het leven van Boeddha’ in de Nieuwe Kerk te Amsterdam, ‘de weg naar nu.'
Eeuwenoude bouwwerken en bomen verenigen zich tot een prachtig landschap.
Angkor Wat en omgeving (Cambodja).
In het Tropenmuseum leggen 'inheemse' falli het loodje,
want denk aan de kinderen.
'Wat is een lingam, pap?’
Van Chennai naar Kochi.
- de traditioneel kleurrijke godsbeelden waar de Indiase jet zich voor schaamt
- Pondicherry (Mirra en haar Aurobindo en de ‘heliostat’) alsmede De Banyan
- de vuile was van de VOC – toch ook een nalatenschap
- de theetuinen van Munnar en de bomen van Kochi
- de onbegrijpelijk-prachtige, neo- litische bouwwerken uit de Pallave dynastie
Van de huiskamer naar een bijkamertje naar de schuur naar… hoe zet je oude vrienden aan de straat…?
Volgens Hans & Josje moesten we op de terugweg uit Nepal eens een kijkje nemen in Prachuap Khiri Khan en dan vooral de groeten doen aan Henk van het restaurantje Milano... de enige ontbijtplek met een fatsoenlijke cappuccino.
'Eigenlijk ben ik gitarist.’
- Je treedt hier ergens op?
‘Ja, gisterenavond, in de Ziggo Dome.’
- Kunnen daar niet… heel veel mensen in...?
‘Haha, ja. Het was uitverkocht. Niet voor mij, hoor. Hij zal hier zo meteen wel binnnlopen.’
Er zijn drastische maatregelen nodig tegen de cultuurroof die het laatste decennium met name in Arabische landen plaatsvindt.
Andermans erfgoed,
iedereens zorg.
De enkele Britse cadetten die met glazen plaatjes, een zwarte tent, een chemisch laboratoriumpje en twee dragers het subcontinent introkken, waren eigenlijk eerder gesponsorde avonturiers dan militaire spionnen.
De allereerste reisfotografen,
Heel langzaam drong het tot me door dat juìst kwetsbaarheid die waardigheid en bekoring aan porselein geeft.
Over de ovens en werkplaatsen in Jingdezhen en Dehua waar al eeuwen Het Porselein vandaan komt.
Een simpele steen kan het meest elementaire symbool van menselijke vergankelijkheid verbeelden.
Alle aangebrachte tekst en versierselen liften een poosje mee richting eeuwigheid maar verweren lang voordat de gebeds- gedenk- of grafsteen zèlf tot sterrenstof verkruimelt.
Sacrale stenen in India, Nepal, Tibet, China en Japan.
Zelfs voor de verzamelaar die uitstallen als pronken afdoet, leidt het aanbrengen van enige orde in de verzameling tot schikken, situeren, stapelen, kortom zichtbaar maken.
Al naar gelang het assortiment uiteraard: het tonen van munten noopt tot heel andere afwegingen dan het laten zien van keramiek of oude auto’s – en toch ook weer niet.
‘Zelfs als men niet langer aan dingen is gehecht, dan nog speelt dat men eraan gehecht is geweest.’ (Marcel Proust)
Zie hier foto’s van verzamelingen, genomen door de betreffende verzamelaars zelf in hun eigen omgeving zonder selfie-makende museumbezoekers die het zicht ontnemen.
In India verenigt men het ronde met het rechte in de lingam-yoni. In Tibet verbeeldt men inzicht en compassie met twee copulerende lichamen: yab-yum.
In Nederland ziet men in dat alles slechts fysiek gerommel en vervat dit met een stalen gezicht tot:
‘Daar verlagen wij ons niet toe.’
Over het jaarlijkse fallusfestival in Japan.
Een inkoopster uit Bombay – onstuimig mooi en modern – wierp in het voorbijgaan één blik op het Kashba visitekaartje en repte: 'What a graphic chaos! An Arab name, a Tibetan face, and an address in Amsterdam!’
Natuurlijk had ‘t kekke krengetje gelijk, maar wij, oudere garde, lieten een visitekaartje niet ontwerpen, zoiets onstaat met de jaren.. organisch, weetjewel.
Waarom werd de allereerste ansichtkaart van Nepal gedrukt in Luxemburg?
En wie nam de foto in de verboden vallei?
Het merendeel van de 700 miljoen postcards die in 1908 binnen de Verenigde Staten werden verstuurd, was in Duitsland gedrukt.
Een oude ansichtkaart ontleed.
z
Langzaam drong het ter plekke tot me door:
- als Newarezen de mooiste boeddhistische beelden ter wereld maken,
- als zij zelf déze kunstenaar als de absolute meester van deze tijd beschouwen,
- was deze oude man op de lemen vloer voor me inmiddels wereldberoemd .
Vlak voor de verkiezingen in 2012 ging drie dagen de landgrens op slot. Een Indiase bruidegom die dit niet had voorzien, kreeg – na protest van heel zijn uitgelopen dorp – twee uur de tijd om samen met zijn vader de grens over te gaan om de bruid op te halen. Iedereen was verrast hoe redelijk de organisatie van duizenden stembussen in duizenden valleien verliep.
Aan de ontbijttafel vliegen ingesproken stukjes Tibetaanse tekst heen en weer over de Himalaya. De receptionist onderhandelt via de smartphone met een Chinese handelaar over een oude trouwketting, een familestuk.
De gratis Chinese variant van whatsapp zorgde binnen Azië voor een totale omslag
Bagan, een zandvlakte in Burma, herbergt het zoveelste achtstewereldwonder. De vlakte is reeds lang droog en onvruchtbaar. In de middeleeuwen raakte het in vergetelheid.
De huidige restauraties leiden dankzij toerisme eerder tot herbouw – niet anders dan duizend jaar geleden.
Wat heet restauratie?
De stad lijkt op gang gehouden dankzij eindeloos veel reparaties, omleidingen, extra buizen en kabels. De voormalige Britse grandeur wordt niet gezien als nationale geschiedenis – en gedachteloos verkwanselt.
Vroeg in de ochtend gaan ze de straat op. Dun gekleed en blootvoets, ook in koude bergdorpen. Hun optreden kent een ingestudeerde discipline: kaarsrecht lopen, zwijgen, vooruit kijken en in rap tempo doorstappen.
Over de overeenkomsten tussen monniken en militairen, tussen weeskinderen en bejaarden.
Aan sommige uitnodigingen valt niet te ontkomen. Het eerste hapje rijst van een baby is een ritueel momentum in een land dat nog steeds een hoog percentage kinder-sterfte kent.
Wat voor een kado breng je dan mee, vraag ik aan een jonge vader. 'Een kilootje rijst,' zegt hij achteloos. Heel even neem ik hem nog serieus. Kathmandu in de winter.
In het woonvertrek van jonge, ondernemende gezinnen is in een hoek veelal een kleine uitsparing met een keukentje, bedbank, kinderbankje en eventueel tv-toestel.
De rest van de ruimte gaat op aan handel - of welke bezigheid het gezin dan ook als inkomen heeft.
'Waarom ga je niet 'n keer naar mijn geboortedorp?'
- Waarom zou ik?
'Het is er momenteel intensely green and quiet, de boeren hebben net rijstscheuten geplant.’
Al sinds de zestiger jaren waren er Afrikaaanse handelaren die naar Parijs, Brussel, Amsterdam trokken om er kralen, bronzen voorwerpen en houtsnij-werken te verkopen.
Vooral in de begintijd waren er prachtige, markante figuren bij. Mister Fofana, hier op een regeringsbrochure over migratie (!), sjouwend door de Staalstraat, was een van de allerlaatsten.
Een stukje Amsterdamse geschiedenis.
All photographs and texts ©Kashba Ais Loupatty & Ton Lankreijer.Webdesign:William Loupatty
Blog Nederlands
‘Goden zijn ontstaan omdat mensen vroeger niet wisten wat wat was.
Mensen wisten bijvoorbeeld vroeger niet wat een bliksem- schicht was.
Dus verzonnen ze goden. Ze hadden voor alles een god of godin.’ - wikikids
‘Het Hooggerechtshof heeft geweigerd naakte sadhus de toegang tot Shiva- tempels te ontzeggen.
Het hof oordeelde dat naaktheid in naam van de religie niet als obsceen kan worden beschouwd.’
Een samenloop van wegen en sporen rond een oud Tibetaans potje.
Zij gingen voorgoed naar Amerika
door Ais Loupatty
Tjengkeh, onafhankelijk Moluks maandblad, 7e jrg nr 4 1985.