Home
KASHBA Asiatica
Ais Loupatty & Ton Lankreijer
Staalstraat 6
1011 JL Amsterdam
Open 12:00 – 17:00
Zondag / Sunday 14:00 - 17:00
Contact:
31-20- 6 23 55 64
‘Hij herinnert me aan Roelof.’ Met een licht-weemoedige glimlach kijkt Els naar de porseleinen figuur. Het beeld stelt Bodhidharma voor: de Indiase wijsgeer die in de vierde eeuw voor onze jaartelling chen naar China bracht – en daarmee zen naar Japan.
Vanuit Zuid-India zeilde hij naar de Chinese kust waar hij volgens de legende de Yangtze overstak op een bamboe rietje – vandaar dat kleine takje dat op de golf meedrijft.
Om heel in ’t kort een beeld van de legendarische man te schetsen: hem is toegedicht dat hij het
Op zich niet zo verwonderlijk dat het enkele eeuwen duurde eer zijn geschriften aansloegen.
Iemand die met de jaren langzamer is gaan lopen dan de rest, krijgt een ander perspectief op de dagelijkse drukte. Niet alleen beziet ze de interacties tussen voorbijgangers anders, ook omgekeerd zijn de reacties op haar anders. Als ze haar tenminste zien staan, maar daar zorgt Els wel voor.
Overdreven? Ga ’ns ergens op straat een poosje stilstaan. Binnen enkele minuten vragen bewoners of winkeliers zich hardop af: ‘Wat moet die man daar toch?’
meditatiekussen onder de monniken vandaan trok door almaar te benadrukken dat een juiste geest zit zonder te zitten en handelt zonder te handelen.*
'Heel onregelmatig kwamen we elkaar op Utrecht Centraal tegen en raakten dan direct aan de praat. Dat kon er levendig aan toe gaan. We bleken allebei in het onderwijs te hebben gezeten, misschien daardoor. Hij was voortijdig afgehaakt en stond de daklozenkrant te verkopen, ik was gepensioneerd en en op weg naar de trein.
Over vele zaken waren we het eens maar evenzo vaak volstrekt oneens. Lachend, discussiërend, soms bijna disputerend. Keken we even op dan merkten we de blikken van andere reizigers. Ze peilden onze relatie en begrepen die kennelijk niet. Hun probleem.’
Wachtend op een taxi in Jingdezhen – de vele inwoners zijn me telkens te vlug af bij zoveel regen – schuil ik in een tweedehands-boeken stalletje en ontdek ergens onderop een stapeltje tijdschriften van groot formaat.
Elke uitgave lijkt een werkmap van een enkele kunstenaar.
Ik zou ze alle mee willen nemen: de
ene aflevering is nog fraaier dan de andere. Binnen een kwartiertje ligt m’n selectie al boven de twintig kilo – dat gaat dus niet. De bladen die ik node moet missen, fotografeer ik.
Overigens zonder toestemming te hoeven vragen, want de caissière zit kennelijk in een eye opener verdiept die op haar jeugdige leeftijd een onuit-wisbare indruk aan het maken is.
M'n heimelijke actie heeft bijgaande tekeningen als resultaat. Helaas bestaat de summiere tekst uit louter Chinese karakters. Ik neem aan dat de man op bijgaande foto de kunstenaar is.
‘Al een paar jaar kom ik Roelof niet meer tegen. Ik vrees dat drank hem de das omdeed. Maar toch, als ik weer eens op Utrecht Centraal ben, kijk ik altijd wel even of ik ‘m nog ergens zie… Hij had beslist iets van dit beeld. Die warboel aan haar.. die eigenwijze baard.. die oogopslag..’
– Die ogen berusten op een legende dat Bodhidharma tijdens het mediteren steeds in slaap viel en uiteindelijk z’n oogleden maar afsneed.
‘O… dat klinkt 'n stuk minder…’
Asceten die zelftucht en zelfkastijding toepassen - en dat waren er in zijn tijd nog al wat in India - waren volgens hem echter fanatici die de letter en niet de geest van het boeddhisme in praktijk brachten.
‘Bewustzijn komt van nature, kan alleen hier en nu plaatshebben, je kunt het niet najagen.’
Oftewel: er is een groot verschil tussen kijken en beschouwen. Tussen volledig aanwezig zijn en een stapje terug doen (en het geheugen mee laten spreken).
– Zo luidt de legènde, het afsnijden van de oogleden geeft aan dat je in het hier en nu dient te blijven. En vóór alles sceptisch.
‘Alert blijven, ja.. daar ik me wel in vinden.’
Als van nature vertaalt ze meteen mijn ‘sceptisch’ (geneigd tot twijfel) in ‘alert’ (waakzaam – beide volgens Van Dale).
Een andere vriendin protesteerde ook al tegen het woord:
‘Voor interactie en communicatie betekent sceptisch dat je de ander in twijfel zet. Terwijl die misschien net een interessant verhaal aan het vertellen is. Je haalt de ander er bij voorbaat een beetje mee onderuit.’
Je kunt niet sceptisch genoeg in het leven staan, lijkt me. Al helemaal niet in de huidige wereld. Maar het woord heeft – net als waakzaam (itt. wakker) – kennelijk een zweem van achterdocht in zich.
Alert klinkt positiever, meer als 'geneigd tot actie’ – iemand helpen bijvoorbeeld.
Alert komt van het Italiaanse all’erta, wat etymologisch op de uitkijk schijnt te hebben betekend.
Op zich grappig. Helderziendheid wordt wel eens toegelicht als iemand die wat hogerop langs het ravijn loopt en daarom als eerste het bootje op de rivier ziet naderen.
Met andere woorden: het is goed mogelijk dat Roelof – gelijk vele asceten, sadhoes, kartuizers en heremieten vóór hem – aan een ondraaglijk hoge scepsis, waakzaamheid, alertheid, of hoe je het ook wil noemen, ten onderging.
* The Zen Teaching of Bodhidharma, translated by Red Pine
** Vertaling Wim Zonjee
Voor meer over porseleinen beelden:
Op zoek naar Guanyin (in Dehua)
Porseleinzucht (o.a. geschiedenis)
Chinese porcelain, brushes, etc in winkel
All photographs and texts ©Kashba Ais Loupatty & Ton Lankreijer.Webdesign:William Loupatty