Home
KASHBA Asiatica
Ais Loupatty & Ton Lankreijer
Staalstraat 6
1011 JL Amsterdam
Open 12:00 – 17:00
Zondag / Sunday 14:00 - 17:00
Contact:
31-20- 6 23 55 64
Drie maanden reisden we in 1984 de Molukse eilandengroepen af. Van Ternate tot Tanimbar. Voor het maandblad Tjengkeh interviewde Ais vele repatrianten.
Na tien, vijftien jaar op militair bevel in Nederland waren zij op eigen initiatief teruggekeerd naar hun geboorteplek.
Hun ervaringen werden indertijd grif gelezen, mede omdat velen van de eerste generatie deze mogelijkheid openhielden – al dan niet voor na hun pensioen.
Het reisdoel bracht ons tot in de verste uithoeken van de Molukken. Zie een video van de foto's die we onderweg namen. Tezamen geven ze een aardige indruk van het leven op de diverse eilanden toentertijd.
Behalve de interviews leverde de lange reis nog enkele andere, kenschetsende impressies op.
Zie hieronder. Elk artikel heeft vanwege de vele foto’s een eigen link.
Rond een vulkaan steekt onverwachts een groepje eilanden de kop boven de immens diepe Banda Zee. Naar alle windrichtingen is er niets anders te zien dan leeg wateroppervlak. Op vele wereldkaarten staan ze niet eens vermeld. Hooguit als een paar zwarte stipjes in een diepblauwe kleur. De eindeloos uitgestrekte leegheid van de insluitende zee maakt Banda gevoelsmatig nog kleiner en kwetsbaarder.
- Is dit het…? Begon hier in 1599 de kolonialisatie…?!
Tegelijkertijd: wat een ontzagwekkende natuur in deze vergeten uithoek der wereldzeeën.
Banda
Een half ontblote delver stuit op een kist die nog redelijk in takt is. Theatraal spuit hij bij eerst uitbundig met gif — wellicht omdat er is een nieuwsgierige politieman bij is komen staan.
Voorzichtig ligt hij de deels verrotte deksel op. De familieleden vallen stil, hellen nieuwsgierig met z’n allen naar voorover — en dreigen het gapend gat in te glijden. De opgraver slaakt een kreet.
Alles wat er in en rond de kist ligt, gooit de delver over de rand: leeggelopen parfumflesjes, plastic rozen, een schedel zonder onderkaak, vinger-botjes in niet vergane handschoenen, de onderkaak, een handtas, een paar ribben. Als het daglicht op een gehavende gele jurk valt, slaken de tantes een zucht.
‘Niemand droomt hier meer over de RMS.’
Vanaf het kruispunt in de kampong vecht hij de verveling aan. De man is ver in de zeventig schat ik, maar duidelijk te levenslustig om zich over te geven aan de beperkingen van de oude dag.
Zonder echt nieuwsgierig te zijn, kijkt hij toe wie er zoal het dorp verlaten en binnenkomen. Op zoek naar een verzetje –- en dat worden wij als we hem naar een familieadres vragen.
De omstanders kijken nieuwsgierig of we toehappen. Er is een goede kans dat er later een boot uit het volgende dorp voorbijkomt.
Maar is dat zeker en is er dan ook nog plaats?
- Ach, straks komt er wel een boot uit Aboru voorbij, zeg ik schouderophalend.
Alle hoofden draaien de kant van de bootman op.
‘Misschien ook niet,’ zegt hij en haalt zijn schouders op.
Alle hoofden draaien weer mijn kant uit.
Eens per week komt er bijzonder bezoek in het huis op Ambon waar ik te gast ben. Twee allerhartelijkste oudjes, gestoken in zondagse kleren. Op zich niets bijzonders, ware het niet dat iedereen in huis zo nadrukkelijk zwijgt over het doel van hun komst. Die twee komen niet zomaar op de thee.
Na een tijdje wil tante aan het stel ‘even iets laten zien’. De slaapkamerdeur gaat hoorbaar op slot. Het bordje ‘niet storen’ hoeft niet aan de deurkruk, de boodschap staat op ieders gezicht uitgespeld. Terloops gestelde vragen worden even terloops omzeild.Om bloednieuwsgierig van te worden.
Dwars door Namlea, achterop bij een man in groen uniform met hier een daar een gekleurd streepje – ik verberg m’n gezicht in schaamte. Op de binnenplaats van de kazerne blijft hij staan wachten. Binnen, op het kantoor, vraagt een ieder die m’n paspoort bekijkt en bestempelt of ik John Loupatty ken?
Ja, het paard staat buiten.
Andere visgerechten als kikkerpoten, leguaan en schildpad gaan in gesprek over tafel, m’n nasi verliest geleidelijk z’n bekoring. Al helemaal als een Chinese koopman – aan een volgend tafeltje – zich in het gesprek mengt en begint over het bereiden van hond.
Als zovele kooplieden reist hij de eilanden af om inferieure partijen specerij op te kopen voor industriële verwerking. Mettertijd is de man kennelijk expert in plaatselijke schotels geworden – en dan met name in bizarre gerechten die m’n maag dreigen om te keren.
11 okt. 2020 12:14
All photographs and texts ©Kashba Ais Loupatty & Ton Lankreijer.Webdesign:William Loupatty